Auteur: Michel Buhrs
Van ChatGPT naar AI-toombom: 3 must read AI boeken
Met AI moet je vooral werken in plaats van erover lezen. Dit zeggen vooral de ’believers’ die iedereen na gebruik dan ook veel rijkdom en een werkplek op Bali beloven. Toch zou ik aanraden om je er eens wat meer in te verdiepen. Ikzelf heb dat gedaan en geef hieronder 3 tips over boeken die samen ongeveer het hele spectrum beschrijven wat er over AI te zeggen is. Er zijn heel veel slechte, langdradige, ‘stap op de bandwagon’ boeken over AI. Een aantal zijn steengoed en/of belangrijk. Drie boeken uit de laatste categorie bespreek ik hieronder.
Me, myself & AI
Allereerst de bestseller van Sanne Cornelissen: ‘Me, myself & AI’. Misschien beetje open deur want volgens mij heeft iedereen die wel eens wat leest, in ieder geval dit boek gelezen. Het is superleuk geschreven en het eerste boek dat AI-kennis combineert met gedragswetenschap. Dat laatste wordt ingezet om jou met allerlei slimme trucjes en duwtjes (wetenschappelijk onderbouwd) aan het werk te krijgen met AI. Ook wordt de basis van AI en het gebruik van verschillende tools helder uitgelegd. Met leuke voorbeelden.
Wat overall aantrekkelijk aan het boek is dat het zo positief geschreven is dat je meteen aan de slag wilt. Dat is tegelijkertijd ook wel waar het een beetje schuurt. Cornelissen geeft aan dat met AI gebruik je zo maar een dag minder hoeft te werken én daardoor een leuker leven krijgt. Je kunt je werkweek dan zo inrichten dat je er energie van krijgt, geeft ze aan. Het boek lijkt daarmee vooral geschreven voor zelfstandigen of éénpitters. Hoewel ergens geeft zij ineens nog aan: “zorg dat je manager niet denkt: Mooi, dan kan er wat meer bij! Jij blijft aan het roer en bepaalt wat je kunt hebben.” Het lijkt mij superbelangrijk dat het gesprek in organisaties gevoerd wordt over hoe wel en niet AI te gebruiken. Maar of dat op deze manier gaat betwijfel ik ten zeerste.
En tenslotte haalt ook zij een bekende AI uitspraak aan: ‘AI won’t replace humans, but humans with AI will replace humans without AI’. Dit lijkt een beetje de rode draad van haar verhaal. Nu ben ik er ook van overtuigd dan iedereen moet leren met AI om te gaan. Het volgende boek werpt echter ook een ander licht op deze uitspraak. Het bespreekt een effect waarover, onder andere in de politiek en werkgevers-/nemersverband, wel eens wat vaker nagedacht en gesproken mag worden.
#AI; we’re f*cked!
De titel van het boek #AI; we’re f*cked! van Richard Otto en Mark Deeleman geeft namelijk precies aan wat zij denken over de veranderde arbeidsmarkt. De ondertitel van het boek is net zo veelzeggend: ‘AI verandert werk en economie ingrijpend. Tijd voor slimme keuzes én oplossingen’. Misschien is dit wel de grootste opgave van deze tijd? De stilte hieromheen vind ik al een tijdje verrassend, maar hier wordt eindelijk letterlijk een boekje opengedaan over wat ons te wachten staat. ‘Het boek dient niet alleen als wake-up call, maar ook als praktische leidraad bij het maken van keuzes op korte (1 tot 2 jaar) en middellange termijn (5 jaar).’ Met deze zin begint het boek en het onderbouwt deze claim en de uitwerking daarvan helemaal. Super praktisch en inzichtelijk (en soms heel schokkend).
De schrijvers analyseren de gevolgen van AI op de Nederlandse arbeidsmarkt en economie en beschrijven per sector heel gedetailleerd de impact op gezondheidszorg, HR en zakelijke dienstverlening, ICT en tech-sector, transport en logistiek, overheid en ambtenarenapparaat, media en creatieve sector en financiële sector. Zij geven niet alleen concreet aan welke banen (gedeeltelijk) verdwijnen, maar ook welke nieuw banen er (mogelijk) ontstaan. Maar spoiler alert, dat laatste zal lang niet voldoende zijn om de verdwijnende banen te compenseren. Op een aantal momenten moest ik echt even geschokt uit het raam staren om de informatie te verwerken. In ieder geval hebben de auteurs hun huiswerk heel gedegen gedaan.
Een boek wat je niet voor je plezier met een drankje erbij wegleest op de vrijdagavond, maar wel een must read. Voor iedereen die werk geeft of werk neemt. Aan het eind van het boek wordt ten slotte advies gegeven over hoe en wie zich moeten omscholen en de gevolgen voor grote bedrijven. Maar ik zou zeggen: laat vooral het hoofdstukje van jouw sector even goed tot je doordringen.
AI, wat niemand ons vertelt
En als we het dan toch over de impact hebben die AI kan veroorzaken, dan stap ik over naar het boek van Professor Lode Lauwaert: ‘AI, wat niemand ons vertelt’. Een boek dat zelf ook enorme impact heeft. In ieder geval in de media werd het (gelukkig) breed opgepakt. Lauwaert zet op een overtuigende en goed onderbouwde wijze de grote risico’s van AI op een rijtje. En dan gaat het niet over de kans op een datalek, discriminatie, desinformatie of ethische discussies. Maar over veel heftiger zaken.
‘Kijk voorbij de hype’ is zijn oproep. Want Lauwaert laat vrij snel zien dat AI ook kan liegen, manipuleren en zichzelf kan reproduceren. En als die AI dan ook, over niet al te lange tijd, nog eens de superintelligentie bereikt dan wordt het link. Met superintelligentie wordt bedoeld dat AI dan de menselijke capaciteiten op de meeste vlakken verregaand overschrijdt. Want hoe graag willen we (dan) dat AI dan beslist over het wel of niet afvuren van kernwapens? Wie heeft de film Oppenheimer gezien? Nu daar verwijst Lauwaert naar. (Niet de film, maar de geschiedenis.) Hij (en heel veel anderen, o.a. diverse AI-pioniers) zeggen dat het nu het moment is om te bespreken om (gedeeltelijk) mondiaal ‘de stekker uit AI te trekken’. Klinkt dat overdreven? Stephen Hawking heeft ooit gezegd dat volledige Artificiële Intelligentie het einde van de menselijke soort zou kunnen betekenen. ‘Ongelukken’ die kunnen gebeuren waar Lauwaert het over heeft, naast een nucleaire ramp, zijn bankencrisis, uitbreken van virussen, democratische ondermijning, terreuraanslagen en grote militaire conflicten. Om een lang verhaal kort te maken, hij noemt AI de nieuwe atoombom.
Ben je inmiddels al nieuwsgierig? Dat snap ik. Het is dat het boek door een wetenschapper geschreven is, anders had het letterlijk gelezen als een thriller. Gelukkig komt Lauwaert ook met verschillende voorstellen en richtingen hoe we met de komende dreigingen om moeten gaan. En vanuit gaande dat we het van de superrijken techbro’s niet moeten gaan hebben. Lauwaert heeft het dan over internationale afspraken en verboden op doorontwikkeling van replicatie en superintelligentie bijvoorbeeld. Ook pleit hij om op diverse terreinen, zoals de geneeskunde, wel volop door te gaan met inzet AI. Maar dan wel met de ontwikkeling van ‘narrow’ AI, zoals hij dat noemt.
Conclusie
Van leren prompten met Chattie, een arbeidsmarkt die op hol gaat slaan tot mogelijke mondiale crisissen. Er is met AI wel iets op aarde geland, dat verder gaat dan een tool die leuke plaatjes (en hele slechte liedjes) maakt. Hoe we hier mee om moeten gaan betekent denkwerk voor iedereen persoonlijk tot bedrijven en overheden. Niet iedereen is hiervan nog doordrongen, merk ik. Gelukkig zijn er daarom in ieder geval boeken om te lezen. Van harte aanbevolen!
